Λέμε ΟΧΙ στον ρατσισμό

Η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Καθιερώθηκε το 1966 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών σε ανάμνηση ενός τραγικού συμβάντος, που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη.

Στις 21 Μαρτίου του 1960 η αστυνομία της ρατσιστικής Νοτίου Αφρικής πυροβόλησε εν ψυχρώ κατά μιας διαδήλωσης φοιτητών στην πόλη Σάρπβιλ, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 70 άνθρωποι. Οι νεαροί διαδηλωτές διαμαρτύρονταν ειρηνικά κατά των νόμων του Απαρτχάιντ, που είχε επιβάλλει το καθεστώς της λευκής μειοψηφίας στη χώρα, εφαρμόζοντας τη θεωρία της ανισότητας ανάμεσα στις φυλές.

Ο ΟΗΕ μάς καλεί αυτή τη μέρα να ενώσουμε τις φωνές μας για τα θύματα του ρατσισμού, των φυλετικών διακρίσεων, της ξενοφοβίας και της μισαλλοδοξίας. Για το λόγο αυτό και στο σχολείο μας η Πέμπτη, 21 Μαρτίου, διατέθηκε για να αναλογιστούμε όλοι αν ξέρουμε πράγματι τι είναι ο ρατσισμός και με ποιες μορφές αυτός εκδηλώνεται, αλλά και για να κάνουμε την αυτοκριτική μας.

Κατά τις πρώτες ώρες του σχολικού ωραρίου οι μαθητές, έχοντας και τη βοήθεια ενός φυλλαδίου που τους δόθηκε, συζήτησαν ανά τάξη με τους καθηγητές τους για τον ρατσισμό και συμπλήρωσαν ανώνυμα ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο δημιουργήθηκε από την ομάδα της σχολικής ιστοσελίδας. Η επεξεργασία των απαντήσεων του σχολείου έγινε από μαθητές της ομάδας ιστοσελίδας και οδήγησε σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα, τα οποία παρουσιάζονται παρακάτω.

Τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου ακολούθησε η προβολή σε όλο το σχολείο ενός βίντεο για τον ρατσισμό. Το βίντεο αποτελούσε σταχυολόγηση και σύνθεση σχετικών βίντεο από το youtube (ταινίες μικρού μήκους ελληνικές και ξένες, σχολικές ταινίες μικρού μήκους, διαφημιστικά σποτ) και επιχείρησε να υπογραμμίσει κυρίως τα συναισθήματα του ατόμου που δέχεται ρατσιστικά σχόλια ή περιθωριοποιείται για κάποια χαρακτηριστικά του.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟ (κλικ εδώ)

Πέρα από τον στείρο διδακτισμό, που πάντα υποφώσκει σε ανάλογα αφιερώματα, ευελπιστούμε το κέρδος όλων μας, καθηγητών και μαθητών, να ήταν η ευκαιρία για αυτοκριτική, διότι, όπως είπε και ο Μαχάτμα Γκάντι, πρέπει εμείς να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο.

Ερωτηματολόγιο: συμπεράσματα

Για να δείτε το ερωτηματολόγιο που δόθηκε στους μαθητές, κάντε κλικ εδώ.

Στην έρευνα συμμετείχαν 89 από τους 110 μαθητές του σχολείου.

1. Πρώτο και αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα είναι ότι οι μαθητές έχουν αποδεχθεί ως πραγματικότητα το φαινόμενου του ρατσισμού στο σχολείο. Οι 86 από τους 89 παραδέχονται την ύπαρξη του φαινομένου! Ένας μόνο απάντησε πως δεν υπάρχει ρατσισμός και δύο δεν είχαν σχηματίσει γνώμη για την ύπαρξή του ή μη.

 2. Στην ερώτηση αν έχουν δεχθεί ποτέ ρατσιστική συμπεριφορά από τους συμμαθητές τους το 66% των μαθητών (οι 59 στους 89) απάντησε θετικά. 

  Οι 59 αυτοί μαθητές για ποιο λόγο νομίζουν πως τους φέρθηκαν ρατσιστικά οι συμμαθητές τους; Οι απαντήσεις στον παρακάτω πίνακα. Τι παρατηρούμε; Πως η μόνη συγκεκριμένη αιτία για ρατσιστική συμπεριφορά φαίνεται να είναι κάποιο ιδιαίτερο σωματικό χαρακτηριστικό. Κατά τα άλλα, οι μαθητές που δέχθηκαν ρατσιστική συμπεριφορά φαίνεται να θεωρούν πως οι συμμαθητές τους βρίσκουν περισσότερες από μία προφάσεις για να εκδηλώσουν τη συμπεριφορά αυτή.

  3.  Στην ερώτηση αν έχουν συμπεριφερθεί ποτέ ρατσιστικά στους συμμαθητές τους το 63% των μαθητών (οι 56 στους 89) απάντησε θετικά.

  Οι ίδιοι οι μαθητές, λοιπόν, παραδέχονται ότι αναπτύσσουν ρατσιστική συμπεριφορά. Αν προσθέσουμε και ένα εύλογο ποσοστό που ούτε και ανώνυμα δεν παραδέχεται ότι  συμπεριφέρεται ρατσιστικά, παρατηρούμε ότι οι μαθητές σε πολύ μεγάλο ποσοστό εν γνώσει τους αναπτύσσουν τη συμπεριφορά αυτή.

  Οι λόγοι; Όπως απάντησαν και οι μαθητές που δέχονται ρατσιστική συμπεριφορά, έτσι και αυτοί που την αναπτύσσουν βλέπουν πως υπάρχουν περισσότεροι από ένας λόγοι. Η δεύτερη σε σειρά προτίμησης απάντηση, ότι τους ενοχλεί ο τρόπος που συμπεριφέρεται κάποιος, είναι μάλλον πολύ γενικόλογη. Ο πίνακας παρακάτω.

   4. Η τελευταία ερώτηση, στην οποία κλήθηκαν να απαντήσουν οι μαθητές, αφορούσε το πού θα πρέπει να καταφύγουν ζητώντας βοήθεια οι μαθητές που είναι θύματα ρατσιστικής συμπεριφοράς. Η επικρατέστερη απάντηση είναι ότι θα πρέπει πρώτα να μιλήσουν με τους γονείς τους, αλλά πολύ κοντά, σχεδόν σε ίδιο βαθμό προτίμησης, βρίσκεται και η απάντηση ότι θα πρέπει να ενημερώνουν τη Διεύθυνση του σχολείου.Παρακάτω ο πίνακας.

   Εν κατακλείδι, πιστεύουμε πως η μικρή μας έρευνα κατέληξε σε συμπεράσματα σαφή, που, κυριώς, μαρτυρούν το μέγεθος του φαινομένου. Δε θα κάνουμε ευχές, διότι τα προβλήματα δε λύνονται με ευχές. Εμείς να επισημάνουμε κάτι άλλο, ότι τα σχολεία αποτελούν μικρογραφία της κοινωνίας ... τίποτα παραπάνω και ... ο νοών νοείτω!

Επεξεργασία ερωτηματολογίου: Λοπούτης Ηλίας, Γ1 (σχολ. έτος 2012-2013)  

Πιστόλας Κ. Νικόλαος, Γ2 (σχολ. έτος 2012-2013)

 Γκέντζελη Άννα, Α1 (σχολ. έτος 2012-2013)

Κείμενο: Διαχειριστής

Φωτογραφίες: Κιουτσουκτσής Αναστάσιος, Γ2 (σχολ. έτος 2012-2013)